Ndikukumbukira pamene ndinali mwana, madzulo a chirimwe kumidzi, cicadas kulira ndi achule.Nditakweza mutu wanga, ndinakumana ndi nyenyezi zowala.Nyenyezi iliyonse imawala, yakuda kapena yowala, iliyonse ili ndi kukongola kwake.Milky Way yokhala ndi zotumphukira zokongola ndi yokongola komanso imadzutsa malingaliro.

Nditakula, ndikuyang'ana kumwamba mumzindawu, nthawi zonse ndinkabisidwa ndi utsi wambiri ndipo ndinapeza kuti sindingathe kuwona nyenyezi zingapo.Kodi nyenyezi zonse zatha?

Nyenyezi zakhala zikuchitika kwa zaka mazana mamiliyoni ambiri, ndipo kuwala kwake kwaipidwa ndi kukula kwa mizinda chifukwa cha kuipitsidwa kwa kuwala.

Vuto losawona nyenyezi

Zaka 4,300 zapitazo, anthu akale a ku China anali atatha kale kuona zithunzi ndi nthawi.Iwo ankatha kuona thambo la nyenyezi ndi maso amaliseche, motero ankadziwa mawu 24 a dzuwa.

Koma pamene kukula kwa mizinda kukuchulukirachulukira, anthu ambiri okhala m’mizinda akupeza kuti nyenyezi zikuoneka kuti “zagwa” ndipo kuwala kwa usiku kukusoŵa.

Vuto la kuipitsidwa kwa kuwala linaperekedwa ndi gulu la zakuthambo padziko lonse mu 1930, chifukwa kuunikira kunja kwa tawuni kumapangitsa kuti thambo likhale lowala, lomwe liri ndi vuto lalikulu pakuwona zakuthambo, zomwe zimatchedwanso "phokoso ndi kuwonongeka kwa kuwala", "kuwonongeka kowala" ndi "Kusokoneza kuwala", ndi zina zotero, ndi imodzi mwa mitundu yofala kwambiri ya kuipitsa dziko lapansi, yomwe ndi yosavuta kunyalanyazidwa.

Mu 2013, kuwonjezeka kwa kuwala kwa magetsi aku China kudakhala vuto lalikulu kwambiri lachitetezo cha chilengedwe.

Ofufuza ochokera ku Italy, Germany, United States ndi Israel tsopano apanga ma atlas olondola kwambiri mpaka pano za zotsatira za kuipitsidwa kwa kuwala pa dziko lapansi kumene anthu oposa 80 peresenti amakumana ndi kuwala kwamtundu uliwonse, ndipo kumene pafupifupi 80 100 peresenti ya anthu a ku Ulaya ndi ku United States sangaone Milky Way.

Gawo limodzi mwa magawo atatu a anthu padziko lapansi sangathenso kuona nyenyezi zowala usiku chifukwa cha kuipitsidwa kwa kuwala, malinga ndi kufufuza kofalitsidwa mu Science Advances.

Lipoti la kafukufuku wa ku America likusonyeza kuti pafupifupi 2/3 ya anthu padziko lapansi amakhala m’malo oipitsidwa ndi kuwala.Komanso, kuipitsa komwe kumachitika chifukwa cha kuwala kochita kupanga kukukulirakulira chaka ndi chaka, ndi chiwonjezeko chapachaka cha 6% ku Germany, 10% ku Italy ndi 12% ku Japan.

Gulu la kuipitsa kuwala

Zowoneka bwino zausiku zimawonetsa kukongola kwa chitukuko cha m'matauni, ndipo zobisika m'dziko lowalali ndi kuipitsidwa kosawoneka bwino kwa kuwala.

Kuwonongeka kwa kuwala ndi lingaliro lachibale.Sizikutanthauza kuti kufika pamtengo wokwanira ndiko kuipitsidwa kwa kuwala.Pakupanga ndi moyo watsiku ndi tsiku, kuwala kwina kumafunika kulowa m'maso, koma kupitilira muyeso wina, kuwala kopitilira muyeso kumatipangitsa kumva kusawoneka bwino, komanso kumayambitsa zovuta zakuthupi, zomwe zimatchedwa "kuwonongeka kowala".

Mawonetseredwe a kuipitsidwa kwa kuwala ndi osiyana mu nthawi zosiyanasiyana, monga kunyezimira, kuwala kosokoneza ndi kuwala kwa mlengalenga.

Kuwala kumachitika makamaka ndi kuwala kwa dzuwa komwe kumawonekera kuchokera pagalasi masana, ndipo usiku, ndi zowunikira zomwe zimasokoneza ntchito zowonera.Kuwala kosokoneza ndi kuwala kochokera kumwamba komwe kumafika pawindo la chipinda chochezera.Ndipo kuwala kochokera ku gwero lochita kupanga, ngati kukupita kumwamba, timachitcha kuti astigmatism yakumwamba.

Padziko lonse lapansi, kuipitsa kuwala kumagawidwa m'magulu atatu, omwe ndi, kuipitsidwa kwa kuwala koyera, tsiku lopangira, kuipitsidwa kwa kuwala kwamtundu.

Kuipitsa koyera makamaka kumatanthauza kuti dzuwa likawala kwambiri, khoma lotchinga magalasi, khoma la njerwa zonyezimira, nsangalabwi wopukutidwa ndi zokutira zosiyanasiyana ndi zokongoletsa zina za nyumba za mumzindawo zimasonyeza kuwala, zomwe zimapangitsa kuti nyumbazo zikhale zoyera komanso zowala.

Tsiku lochita kupanga, limatanthawuza malo ogulitsira, mahotela pambuyo pa kugwa kwa magetsi otsatsa usiku, nyali za neon zonyezimira, zonyezimira, kuwala kwina kowala ngakhale molunjika mumlengalenga, kupanga usiku ngati masana, omwe amatchedwa tsiku lochita kupanga.

Kuwonongeka kwamtundu makamaka kumatanthauza kuwala kwakuda, kuwala kozungulira, kuwala kwa fulorosenti ndi kuwala kwamtundu wonyezimira komwe kumayikidwa m'malo achisangalalo zimapanga kuwonongeka kwa utoto.

*Kodi kuipitsa kuwala kumatanthauza thanzi la munthu?

Kuwonongeka kwa kuwala makamaka kumatanthawuza chodabwitsa chakuti kuwala kochuluka kwa kuwala kumayambitsa mavuto pa moyo wa anthu ndi chilengedwe, chomwe ndi cha kuwonongeka kwa kuwala.Kuwonongeka kwa kuwala ndikofala kwambiri.Umapezeka m’mbali zonse za moyo wa munthu ndipo umakhudza moyo wa anthu mosazindikira.Ngakhale kuipitsidwa kwa kuwala kuli pafupi ndi anthu, anthu ambiri sakudziwabe za kuopsa kwa kuipitsa kuwala ndi zotsatira za kuipitsidwa kwa kuwala pa thanzi laumunthu ndi maganizo.

* Kuwonongeka kwa maso

Ndi chitukuko cha zomangamanga m'matauni ndi kupita patsogolo kwa sayansi ndi luso lamakono, anthu pafupifupi amadziika mu "kuwala kolimba ndi mtundu wofooka" "malo owoneka opangira".

Poyerekeza ndi kuwala kowoneka, kuipitsidwa kwa infuraredi sikungawonekere ndi maso, kumawoneka ngati mawonekedwe a kutentha kwamphamvu, kosavuta kuvulaza kutentha kwambiri.Mwala wa infrared wokhala ndi kutalika kwa mafunde a 7500-13000 angstroms uli ndi kufalikira kwakukulu ku cornea, komwe kumatha kuwotcha retina ndikuyambitsa ng'ala.Monga mtundu wa mafunde a electromagnetic, kuwala kwa ultraviolet nthawi zambiri kumachokera kudzuwa.Kuwonekera kwa nthawi yayitali ku kuwala kwa ultraviolet kungayambitse mosavuta makwinya, kutentha kwa dzuwa, ng'ala, khansa yapakhungu, kuwonongeka kwa maso ndi kuchepa kwa chitetezo cha mthupi.

*Zimasokoneza kugona

Ngakhale kuti anthu amagona ndi maso otseka, kuwala kumadutsa m’zikope zawo n’kusokoneza tulo.Malinga ndi ziwerengero zake zachipatala, pafupifupi 5% -6% ya kusowa tulo imayamba chifukwa cha phokoso, kuwala ndi zinthu zina zachilengedwe, zomwe kuwala kumakhala pafupifupi 10%.“Kusowa tulo kukachitika, thupi silipuma mokwanira, zomwe zingayambitse matenda aakulu.”

* Kuyambitsa khansa

Kafukufuku wagwirizanitsa ntchito yausiku ndi kuchuluka kwa khansa ya m'mawere ndi prostate.

Lipoti la 2008 m’magazini ya International Chronobiology limatsimikizira zimenezi.Asayansi adafufuza madera a 147 ku Israel ndipo adapeza kuti amayi omwe ali ndi vuto lalikulu la kuipitsidwa kwa kuwala amakhala ndi mwayi wodwala khansa ya m'mawere.Chifukwa chake chikhoza kukhala kuti kuwala kwachilendo kumalepheretsa chitetezo cha mthupi la munthu, kumakhudza kupanga mahomoni, endocrine balance imawonongeka ndipo imayambitsa khansa.

* Kupanga malingaliro oyipa

Kafukufuku wa zinyama awonetsa kuti kuwala kukakhala kosapeweka, kumatha kukhala ndi zotsatira zoyipa pamalingaliro ndi nkhawa.Ngati anthu kwa nthawi yaitali pansi pa kuunika kwa nyali achikuda, maganizo kudzikundikira zotsatira, komanso chifukwa kutopa ndi kufooka, chizungulire, neurasthenia ndi matenda ena thupi ndi maganizo osiyanasiyana.

* Kodi kupewa kuwala kuipitsa?

Kupewa ndi kuwongolera kuwonongeka kwa kuwala ndi ntchito ya chikhalidwe cha anthu, yomwe imafuna kutenga nawo mbali kwathunthu ndi mgwirizano wa boma, opanga ndi anthu.

Kuchokera kumalingaliro akumatauni, malamulo owunikira ndi chida chofunikira pakukhazikitsa malire oyenera pakuwonongeka kwa kuwala.Popeza mphamvu ya kuwala kochita kupanga pa zamoyo zimadalira mphamvu ya kuwala, mawonekedwe, momwe kuwala (monga kuwala kwachindunji kwa gwero la kuwala ndi kufalikira kwa kuwala kwakumwamba), zinthu zosiyanasiyana zowunikira ziyenera kuyendetsedwa pokonzekera kukonzekera kuyatsa. , kuphatikizapo kusankha gwero la kuwala, nyali ndi njira zowunikira.

Ndi anthu ochepa m'dziko lathu omwe amazindikira kuvulaza kwa kuipitsa kwa kuwala, kotero palibe muyezo umodzi pankhaniyi.M'pofunika kukhazikitsa mfundo zaumisiri zowunikira malo posachedwa.

Kuti tikwaniritse zofuna za anthu zamakono zowunikira zamtundu wapamwamba, timalimbikitsa "kuwala kwa thanzi & kuunikira kwanzeru", kukweza bwino malo owunikira, ndikupereka chidziwitso chowunikira anthu.

Kodi “kuunika kwaumoyo” ndi chiyani?Ndiko kuti, gwero lowala pafupi ndi kuunikira kwachilengedwe.Kuwala ndi komasuka komanso kwachilengedwe, ndikuganizirani bwino kutentha kwa mtundu, kuwala, mgwirizano pakati pa kuwala ndi mthunzi, kuteteza kuvulaza kwa kuwala kwa buluu (R12), kuonjezera mphamvu ya kuwala kofiira (R9), kupanga thanzi labwino, lotetezeka komanso lomasuka. kuyatsa chilengedwe, kukumana anthu maganizo maganizo, kulimbikitsa thanzi ndi maganizo.

Pamene anthu akusangalala ndi kutukuka kwa mzindawu, n’kovuta kuthaŵa kuipitsidwa kwa kuwala komwe kumapezeka paliponse.Anthu ayenera kumvetsetsa bwino kuipa kwa kuipitsa kuwala.Asamangoyang'ana malo omwe amakhala, komanso kupewa kukhudzidwa kwa nthawi yayitali ndi malo oipitsidwa ndi kuwala.Kupewa ndi kuwongolera kuwonongeka kwa kuwala kumafunikiranso kuyesetsa kwa aliyense, kuchokera komwe kumachokera kuti kupewe kuipitsidwa kwa kuwala.